ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Σπιρομέτρηση και Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων.

Η σπιρομέτρηση, είναι η πιο χρήσιμη εξέταση που γίνεται από τον πνευμονολόγο. Παρόλο που δεν είναι σε όλους γνωστή, οι πληροφορίες που μας δίνει για την λειτουργία των πνευμόνων είναι εξίσου σημαντικές με τις πληροφορίες που μας δίνει ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα για την καρδιά μας!

Τι είναι η απλή σπιρομέτρηση;

Η απλή σπιρομέτρηση είναι η πιο συχνή εξέταση που διενεργεί ο πνευμονολόγος. Γίνεται με τη βοήθεια του σπιρόμετρου, ενός ιατρικού μηχανήματος που μετράει την ποσότητα και την ταχύτητα με την οποία διέρχεται ο αναπνεόμενος αέρας από τους βρόγχους μας. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να διαγνώσει εάν η διαδικασία της αναπνοής γίνεται με τρόπο φυσιολογικό ή εάν υπάρχει κάποια βλάβη. Είναι μία σύντομη και ανώδυνη εξέταση που διαρκεί λιγότερο από 10 λεπτά.

Η Σπιρομέτρηση πρέπει να γίνεται όταν…

Η σπιρομετρία πρέπει να γίνεται όταν υπάρχουν συγκεκριμένοι λόγοι που αφορούν την αναπνευστική λειτουργία του ατόμου. Ορισμένες καταστάσεις και συνθήκες που δικαιολογούν την εκτέλεση σπιρομετρίας περιλαμβάνουν:

Αναπνευστικά Συμπτώματα: Σε περίπτωση που αντιμετωπίζετε συμπτώματα όπως δύσπνοια, σφίξιμο στο στήθος, συχνές πνευμονικές λοιμώξεις ή άλλα προβλήματα αναπνοής.

Διάγνωση Αναπνευστικής Πάθησης: Όταν υπάρχει υποψία ή ανάγκη για διάγνωση αναπνευστικών παθήσεων, όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή πνευμονία.

Παρακολούθηση Θεραπείας: Κατά τη διάρκεια θεραπείας για αναπνευστικές παθήσεις, προκειμένου να παρακολουθείται η εξέλιξη και η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.

Προτού Ξεκινήσει Θεραπεία: Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σπιρομετρία μπορεί να γίνεται προτού ξεκινήσει η θεραπεία, προκειμένου να καθοριστεί η κατάλληλη θεραπεία.

Κατά τη Διάρκεια Ετησίων Ελέγχων: Σε ορισμένες περιπτώσεις, ιατροί μπορεί να παραγγέλνουν σπιρομετρία κατά τη διάρκεια ετησίων ελέγχων, ειδικά αν υπάρχει ιστορικό αναπνευστικών προβλημάτων.

Η ακριβής στιγμή και συχνότητα της σπιρομετρίας θα καθορίζεται από τον ιατρό σας, λαμβάνοντας υπόψη την ιστορία υγείας και τα συμπτώματά σας.

Πώς γίνεται η απλή σπιρομέτρηση;

Ο πνευμονολόγος θα σας εξηγήσει πώς πρέπει να εκτελέσετε την σπιρομέτρηση για να έχουμε σωστά αποτελέσματα. Η εξέταση αυτή γίνεται αναπνέοντας μέσα στο σπιρόμετρο, τοποθετώντας σφιχτά τα χείλη σας στο επιστομίου του. Κρατώντας το σπιρόμετρο θα πρέπει:

1. Να εισπνεύσετε όσο πιο βαθειά γίνεται,

2. Να φυσήξετε δυνατά τον αέρα όσο πιο γρήγορα γίνεται,

3. Να συνεχίσετε το φύσημα μέχρι να αδειάσουν οι πνεύμονες σας και ο γιατρός σας πει να σταματήσετε, συνήθως μετά από 6 δευτερόλεπτα. Στο διάστημα αυτό δεν πρέπει να εισπνεύσετε.

info - Vittorakis

Για να είναι σωστή η εξέταση πρέπει να την επαναλάβετε δύο-τρείς φορές ώστε να έχουμε ακριβή αποτελέσματα.

Σπιρομέτρηση και Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων - Δρ. Βιττωράκης Στυλιανός
Πώς γίνεται η απλή σπιρομέτρηση. Image Source: Freepik
Σπυρομέτρηση στα Παιδιά - Βιττωράκης Στυλιανός

Η Σπιρομέτρηση στα Μικρά Παιδιά (<4)

Σπιρομέτρηση μπορούν να κάνουν και μικρά παιδιά, ειδικά μετά την ηλικία των 4 ετών. Στις ηλικίες αυτές η σπιρομέτρηση είναι αναγκαία όταν το παιδί σας έχει συχνά συμπτώματα από το αναπνευστικό (όπως βήχας, συριγμός).

Η σπιρομέτρηση είναι αναντικατάστατη εξέταση για τη διάγνωση και την παρακολούθηση της πιο συχνής αλλεργική νόσος των παιδιών, του άσθματος. Για το λόγο αυτό τα σύγχρονα σπιρόμετρα έχουν κατάλληλο λογισμικό, που μετατρέπουν την εξέταση σε παιχνίδι για το παιδί.

Στην εικόνα, για παράδειγμα, φαίνεται ότι όταν λέμε στο παιδιά να φυσήξει στο σπιρόμετρο, ένα ψαράκι φτάνει στο σπίτι του, στο άλλο άκρο της εικόνας!

Σπυρομέτρηση σε μικρές ηλικίες - Βιττωράκης Στυλιανός
Σπυρομέτρηση σε μικρές ηλικίες - Δρ. Βιττωράκης Στυλιανός
Η Σπιρομέτρηση στα Μικρά Παιδιά
Η Σπιρομέτρηση στα Μικρά Παιδιά

Σπιρομέτρηση και Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων

Πως είναι μία σπιρομέτρηση; Ποια είναι τα αποτελέσματα της;

Το σπιρόμετρο συνδέεται με ηλεκτρονικό υπολογιστή και μεταφέρει τα δεδομένα σε απλές αριθμητικές τιμές και σε μορφή γραφήματος, που ονομάζεται καμπύλη ροής όγκου. Τα παραπάνω τα συγκρίνουμε με τις φυσιολογικές τιμές που υπάρχουν για όλους τους ανθρώπους και είναι ανάλογες με την φυλή, το ύψος, την ηλικία και το φύλο του εξεταζόμενου.

Οι σημαντικότερες τιμές που μετράμε είναι η FEV1, που είναι η ποσότητα αέρα που φυσάμε το πρώτο δευτερόλεπτο και η FVC, που είναι η συνολική ποσότητα αέρα που φυσάμε. Εάν υπάρχει σημαντική απόκλιση των παραπάνω από τις φυσιολογικές τιμές μπορούμε να διαγνώσουμε κυρίως αν υπάρχει στένωση στους αεραγωγούς σας , πιθανώς λόγω άσθματος ή Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ).

Αποτελέσματα Σπιρομέτρησης - Πνευμονολογικό Ιατρείο Χανιά Κρήτης
Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων στα Χανιά Κρήτης - Δρ. Βιττωράκης Στυλιανός

Σπιρομέτρηση

Τι συμβαίνει όταν τα αποτελέσματα είναι παθολογικά;

Εάν τα αποτελέσματα της σπιρομέτρησης δεν είναι φυσιολογικά ή εάν κρίνει ο πνευμονολόγος από το ιστορικό σας ότι χρειάζεται, ίσως χρειαστεί να επαναλάβετε την σπιρομέτρηση 10 με 15 λεπτά αφού έχετε λάβει μία εισπνοή ενός φαρμάκου .

Αυτό μας βοηθά να διαπιστώσουμε αν τυχόν η βλάβη στους πνεύμονες σας είναι αναστρέψιμη και κατά πόσο η χορήγηση ενός φαρμάκου θα βοηθήσει την αναπνοή σας. Η ανταπόκριση στο φάρμακο αυτό μας βοηθά να διαγνώσουμε, πάντα σύμφωνα με το υπόλοιπο ιστορικό, αν έχετε άσθμα (που συχνά παρατηρούμε βελτίωση) , ΧΑΠ (που έχουμε μικρή βελτίωση), ή κάποιο άλλο νόσημα.

Τι συμβαίνει όταν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά;

Όπως για κάθε ιατρική εξέταση, έτσι και η σπιρομέτρηση δεν είναι η μοναδική εξέταση την οποία λαμβάνει υπόψη ο πνευμονολόγος. Για παράδειγμα εάν κάποιος έχει συμπτώματα άσθματος στο παρελθόν, μπορεί να έχει άσθμα ακόμη και αν την συγκεκριμένη στιγμή η εξέταση είναι φυσιολογική.

Επίσης ένας καπνιστής μπορεί να έχει φυσιολογική σπιρομέτρηση εάν όμως συνεχίσει το κάπνισμα διατρέχει τον κίνδυνο να εμφανίσει στο μέλλον Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (οπότε και να γίνει παθολογική η σπιρομέτρηση), καρδιακά προβλήματα, εγκεφαλικά επεισόδια, καρκίνο κ.α.

Χρειάζονται άλλες εξετάσεις και ποιες είναι αυτές;

Εάν η σπιρομέτρηση είναι δεν φυσιολογική ή εάν υπάρχουν κάποια παθολογικά ευρήματα κατά την κλινική εξέταση, ο πνευμονολόγος σας μπορεί να σας προτείνει περαιτέρω έλεγχο, όπως οι υπόλοιπες Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων, αέρια αίματος κ.α.

ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ

Τι είναι οι λειτουργικές δοκιμασίες των πνευμόνων;

Οι λειτουργικές δοκιμασίες των πνευμόνων (ΛΔΠ) είναι ειδικές εξετάσεις που μοιάζουν με την απλή σπιρομέτρηση, γίνονται όμως μόνο από πνευμονολόγους και εφόσον διαθέτουν κατάλληλο εξοπλισμό. Με τις ΛΔΠ ελέγχουμε την λειτουργία του αναπνευστικού σας συστήματος σε όλα τα επίπεδα.

Συγκεκριμένα μετράμε εάν υπάρχει δυσκολία στη μετακίνηση του αέρα μέσω των αεραγωγών (βρόγχων), πόσο εύκολα ανταλλάσσονται τα αέρια (οξυγόνο και διοξείδιο του άνθρακα) στον πνεύμονα, ποιος είναι ο όγκος του πνεύμονα σας και τέλος ποια είναι η δύναμη των αναπνευστικών σας μυών.

Οι πιο συχνές ΛΔΠ είναι η απλή σπιρομέτρηση που αναφέραμε, οι αντιστάσεις των αεραγωγών, η διάχυση, οι στατικοί όγκοι και η μέτρηση μέγιστης εισπνευστικής και εκπνευστικής πίεσης. Το σύνολο των ειδικών αυτών εξετάσεων ονομάζεται πλήρης λειτουργικός έλεγχος αναπνοής.

Σπιρομέτρηση - Δρ. Βιττωράκης Στυλιανός Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος
Spirometer Chania, Crete.

Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων

Τι είναι οι αντιστάσεις των αεραγωγών;

Οι αντιστάσεις των αεραγωγών είναι μία μέθοδος με την οποία υπολογίζεται η δυσκολία που μπορεί να υπάρχει στην δίοδο του αέρα μέσω των βρόγχων, όπως για παράδειγμα συμβαίνει στο άσθμα. Είναι μία πολύ εύκολη, χρήσιμη και ευαίσθητη μέθοδος ειδικά σε μικρά παιδιά με άσθμα που μπορεί δυσκολεύονται να κάνουν σωστά την απλή σπιρομέτρηση.

Τι είναι η διάχυση (διαχυτική ικανότητα πνευμόνων);

Η διάχυση είναι μία πολύ ακριβής και ευαίσθητη μέθοδος με την οποία μετράμε το πόσο καλά ανταλλάσσουν τα αέρια οι πνεύμονες σας, βρίσκουμε δηλαδή εάν υπάρχει δυσκολία στην πρόσληψη του οξυγόνου και στην αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα.

Αυτό μπορεί να συμβεί σε καπνιστές (στο εμφύσημα), σε λήψη φαρμάκων που επηρεάζουν τον πνευμονα (πχ μεθοτρεξάτη ή αμιοδαρόνη) και σε πληθώρα άλλων νοσημάτων που προσβάλλουν τον πνεύμονα (κολλαγονικά και άλλα νοσήματα).

Λειτουργικές Δοκιμασίες Πνευμόνων

Τι είναι οι στατικοί όγκοι πνεύμονα;

Με την δοκιμασία αυτή, που συχνότερα γίνεται με διάφορες μεθόδους, μετράμε την ποσότητα του αέρα που υπάρχει στους πνεύμονες στο τέλος μιας βαθειάς εισπνοής και εκπνοής. Όσο κι αν προσπαθήσετε δεν γίνεται να αδειάσετε όλον τον αέρα που υπάρχει στους πνεύμονες σας.

Η μέτρηση του αέρα αυτού μας βοηθάει να διαγνώσουμε νοσήματα που οδηγούν σε κατακράτηση αέρα όπως σε βαρείς καπνιστές (στους οποίους μένει περισσότερος αέρας στο τέλος μιας εκπνοής και χαρακτηριστικά νιώθουν φούσκωμα στη βάδιση) και άλλα νοσήματα που μειώνουν ή αυξάνουν τον όγκο του πνεύμονα.

Τι είναι η Μέγιστη Εισπνευστική και Εκπνευστική Πίεση;

Με την μέθοδο αυτή μετράμε το πόσο δυνατά μπορείτε να φυσήξετε και να εισπνεύσετε, μετράμε δηλαδή την δύναμη του θώρακα σας διαγιγνώσκοντας έτσι πιθανό πρόβλημα στους μύες του θώρακα ή στο διάφραγμα σας.

Ποια είναι η χρησιμότητα των λειτουργικών δοκιμασιών του πνεύμονα που περιγράψαμε;

Η χρησιμότητα της απλής σπιρομέτρησης και των υπόλοιπων Λειτουργικών Δοκιμασιών Πνεύμονα είναι ανεκτίμητη.

Συγκρίνοντας την πνευμονική σας λειτουργία με τις φυσιολογικές-προβλεπόμενες τιμές μπορούμε να μετρήσουμε πόσο καλά δουλεύουν οι πνεύμονες σας.

Να βρούμε την πραγματική ηλικία του πνεύμονα σας (στους καπνιστές ο πνεύμονας γηράσκει γρηγορότερα. Πχ. αν καπνίζετε πολλά χρόνια ο πνεύμονας σας μπορεί να είναι κατά 10-20 χρόνια μεγαλύτερος σε ηλικία.)

Να διαγνώσουμε πρώιμα αλλαγές στην πνευμονική λειτουργία που θα μας οδηγήσουν σε έγκαιρη διάγνωση κάποιας νόσου.

Να αξιολογήσουμε συχνά συμπτώματα όπως τη δύσπνοια και τον βήχα και να οδηγηθούμε στην διερεύνηση της αιτίας τους.

Να μετρήσουμε την επίδραση που έχει το κάπνισμα στους πνεύμονες σας.

Να διαγνώσουμε και να παρακολουθήσουμε χρόνια νοσήματα όπως η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ-χρόνια βρογχίτιδα – εμφύσημα), το άσθμα και άλλα σπανιότερα πνευμονικά νοσήματα.

Να διαγνώσουμε αν κάποιο συστηματικό νόσημα που έχετε (πχ. Ρευματοειδής αρθρίτιδα, Συστηματικός Ερυθυματώδης Λύκος) έχει προσβάλλει τον πνεύμονα σας, να μετρήσουμε τον βαθμό προσβολής και να αξιολογήσουμε την ανταπόκριση στη θεραπεία. Όμοια αξιολογούμε τις παρενέργειες που μπορεί να έχουν στον πνεύμονα κάποια φάρμακα που είναι απαραίτητο να λαμβάνετε για άλλα νοσήματα, όπως η αμιοδαρόνη (Angoron) για την αρρυθμία σου.

Να μετρήσουμε την στένωση των αεραγωγών.

Να δούμε αν κάποιο φάρμακο (πχ εισπνεόμενα στεροειδή ή βρογχοδιασταλτικά) είναι χρήσιμα για την πνευμονική σας πάθηση και να ρυθμίσουμε τη δόση του.

Να αξιολογήσουμε εάν η έκθεση σε βλαβερές ουσίες στην εργασία σας έχουν βλάψει τον πνεύμονα σου.

Να εκτιμήσουμε πιθανό κίνδυνο γενικής αναισθησίας και εάν είναι ανεκτή κάποια χειρουργική διαδικασία (προεγχειρητικός έλεγχος).

Είναι φανερό ότι με την εξέλιξη της ιατρικής και τη βοήθεια της τεχνολογίας η διάγνωση των πνευμονικών παθήσεων γίνεται πλέον σύντομα, ευκολότερα και με ακρίβεια, σε ένα σωστά οργανωμένο ιατρείο που διαθέτει εξοπλισμό πλήρη λειτουργικού ελέγχου της αναπνοής.

Η χρησιμότητα των λειτουργικών δοκιμασιών του πνεύμονα
Image Source: Mentatdgt from Pexels

Spirometry and Lung Functional Tests