Η γρίπη είναι μια ιογενής λοίμωξη που προκαλείται από τον ιό της γρίπης. Είναι λογικό να υπάρχει φόβος για τη γρίπη, καθώς μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, ιδίως σε ευπαθείς ομάδες.
Σε περιπτώσεις εκδήλωσης γρίπης, οι ιατρικές συμβουλές πρέπει να ακολουθούνται προσεκτικά, και σε περιπτώσεις σοβαρών συμπτωμάτων να ζητείται άμεση ιατρική βοήθεια. Κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας ή πανδημίας γρίπης, οι δημόσιες υγειονομικές αρχές παρέχουν καθοδήγηση και πληροφόρηση για τον τρόπο αντιμετώπισης του κινδύνου και την προστασία του κοινού.
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕ ΤΗΝ ΓΡΙΠΗ;
Κάθε χειμώνα διανύουμε την περίοδο της γρίπης που ξεκινά τον Νοέμβριο, κορυφώνεται τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, και μπορεί να φτάσει μέχρι και τα τέλη Απριλίου!
Την περίοδο αυτή, πολλοί άνθρωποι γύρω μας «περνούν» κάποια λοίμωξη του αναπνευστικού, που συχνότερα οφείλεται σε κάποιον ιό (και επομένως ονομάζεται ίωση), όπως είναι και ο ιός της γρίπης.
Από τα φετινά στοιχεία (μέχρι 2/2/2020) προκύπτει ότι βρισκόμαστε σε περίοδο πολύ υψηλής δραστηριότητας γρίπης στην Ελλάδα:
Επιδημικός ο Χαρακτήρας της Γρίπης
Τον περασμένο χρόνο (2018-2019) νοσηλεύτηκαν σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) 374 άνθρωποι και απεβίωσαν από γρίπη 154. Το 76% των ανθρώπων που νοσηλεύτηκαν σε ΜΕΘ άνηκαν σε ομάδα υψηλού κινδύνου και μόλις το 15% αυτών είχε εμβολιαστεί!
Για τους λόγους αυτούς τα ΜΜΕ καθημερινά αναφέρονται στην ανάγκη του αντιγριπικού εμβολιασμού και μερικές φορές κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς τα δεδομένα κάθε χρόνο που περνά δείχνουν μεγάλο αριθμό των νοσηλευόμενων περιστατικών στις μονάδες εντατικής θεραπείας και αύξηση των θανάτων.
Από τα στοιχεία αυτά, και με δεδομένο ότι η γρίπη πλέον έχει επιδημικό και όχι πανδημικό χαρακτήρα (όπως το 2009) φαίνεται ότι δεν πρέπει να φοβόμαστε εφόσον φυσικά ακολουθούμε τους παρακάτω κανόνες:
Αναλύοντας τη Γρίπη και τα Σχετικά Μέτρα Προστασίας.
Η Γρίπη & Μέτρα Προστασίας
Η γρίπη και άλλες ιώσεις αποτελούν μια σημαντική πρόκληση για την υγεία του ατόμου και τη δημόσια υγεία. Η ίωση είναι μια ασθένεια που προκαλείται από ιούς και μπορεί να επηρεάσει το αναπνευστικό σύστημα, το πεπτικό σύστημα και άλλα σημαντικά μέρη του σώματος.
Ανάμεσα σε αυτές, η γρίπη ξεχωρίζει για τη σοβαρότητά της και τη δυνατότητα να προκαλέσει επιπλοκές σε ευπαθείς ομάδες. Ενώ ο φόβος για τη γρίπη είναι δικαιολογημένος, η γνώση και η εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων προστασίας μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη και τη διαχείριση του κινδύνου.
Παρακάτω θα βρείτε όλες τις σημαντικές πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζετε για τις ιώσεις και ειδικά για την γρίπη και θα αναλυθούν οι προηγούμενοι κανόνες.
Αναφερόμαστε ειδικά στην γρίπη γιατί είναι από τις πιο σοβαρές και συχνές ιώσεις. Έχει μάλιστα βρεθεί ότι κάθε χρόνο στους 100 ανθρώπους θα κολλήσουν γρίπη τουλάχιστον οι 20. Είναι η ίωση που προκαλεί επιδημίες και πανδημίες με σοβαρό κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο σε κάθε χώρα.
Τον 20ο αιώνα 4 πανδημίες απασχόλησαν την ανθρωπότητα: Η Ισπανική το 1918 (με περίπου 50εκ θανάτους!), η ασιατική το 1957, η γρίπη του Hong-Kong το 1968 και η Ρώσικη το 1977.
Μεταδίδεται μία ημέρα πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων μέχρι 5-7 ημέρες μετά, διάστημα που μπορεί να είναι μεγαλύτερο σε ανθρώπους με εξασθενημένη άμυνα (ηλικιωμένοι και με πολλά προβλήματα υγείας). Σε χώρες με εύκρατο κλίμα όπως η δική μας, η γρίπη εμφανίζεται συνήθως τους μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο, ενώ στις τροπικές χώρες η γρίπη συμβαίνει όλο το χρόνο.
Οι ήπιοι και καθυστερημένοι χειμώνες που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια εξηγούν την εμφάνιση της γρίπης αργά το χειμώνα (Ιανουάριο, Μάρτιο)
Πως θα βοηθήσουμε τον οργανισμό μας να αντιμετωπίσει την ίωση;
Όταν είμαστε άρρωστοι πρέπει να αναπαυόμαστε στο σπίτι, να πίνουμε πολλά υγρά (νερό, σούπες, χυμούς), να τρώμε καλά και να αντιμετωπίζουμε τα συμπτώματα χωρίς υπερβολές: αντιπυρετικά μόνο επί υψηλού πυρετού, αποσυμφορητικά σπρέι για λίγες μέρες μόνο, να μην καπνίζουμε, να μην λαμβάνουμε αντιβηχικά σιρόπια και να μην προμηθευόμαστε αντιβιοτικά χωρίς τη γνώμη ιατρού.
Μέτρα Προστασίας από τις Ιώσεις.
Η Σημασία της Κάλυψης της Μύτης και του Στόματος
Για να μειωθεί η πιθανότητα μετάδοσης θα πρέπει να καλύπτουμε την μύτη και το στόμα μας με ένα μαντήλι όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε και να το πετάμε μετά την χρήση του (Ατομικά μέτρα προστασίας).
Επίσης θα πρέπει να χρησιμοποιούμε ατομικά μέτρα υγιεινής στο σπίτι (ποτήρι, πετσέτα κ.α), ενώ όταν υπάρχουν ιδιαίτερα ευπαθή άτομα στο σπίτι (έγκυες, βρέφη, ηλικιωμένοι) στο σπίτι καλό είναι να χρησιμοποιούμε ατομική μάσκα μιας χρήσης όταν αλλάζουμε δωμάτιο.
Για να μην κολλήσουμε τους γύρω μας θα πρέπει να μείνουμε στο δωμάτιο τουλάχιστον για 24 ώρες αφού υποχωρήσει ο πυρετός. Οι σκληρές επιφάνειες στο δωμάτιο μας (πόμολα, τραπέζια, τουαλέτες, νιπτήρες, τηλέφωνα, παιχνίδια) πρέπει να καθαρίζονται με σαπούνι και νερό ή με κοινά οικιακά καθαριστικά τα οποία έχει βρεθεί ότι καταστρέφουν τον ιό. Επιπλέον τα κλινοσκεπάσματα , οι πετσέτες, τα ρούχα και τα πιάτα μας πλένονται κανονικά μαζί με τα υπόλοιπα της οικογένειας.
Όταν υπάρχει ασθενής με γρίπη στην οικογένεια ή στον εργασιακό χώρο, για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας (ειδικά αν έχουμε κάποιο πρόβλημα υγείας) θα πρέπει να αποφεύγουμε εάν είναι δυνατό την στενή επαφή μαζί του.
Είναι σημαντικό να πλένουμε συχνά και επιμελώς τα χέρια μας με σαπούνι ή αντισηπτικό διάλυμα, να αποφεύγουμε να πιάνουμε τα μάτια, τη μύτη και το στόμα μας γιατί με τον τρόπο αυτό μεταδίδονται οι ιοί.
Γιατί όμως γίνεται τόσο πολύς λόγος για τη γρίπη;
Η γρίπη είναι μία από τις σοβαρότερες ιώσεις καθώς μπορεί να προκαλέσει πολλές επιπλοκές ιδίως σε ανθρώπους που πάσχουν από κάποια νοσήματα. Η συχνότερη σοβαρή επιπλοκή είναι η πνευμονία που μπορεί να οφείλεται στον ίδιο τον ιό ή σε κάποιο άλλο μικρόβιο που εισέβαλε στον οργανισμό μας λόγω εξασθένησης της άμυνας του.
Η γρίπη επίσης μπορεί να επιδεινώσει το άσθμα, την χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, την ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια και να απορυθμίσει τον σακχαρώδη διαβήτη. Κίνδυνο επίσης διατρέχουν όσοι λαμβάνουν φάρμακα που εξασθενούν την άμυνα του οργανισμού (ανοσοκατασταλτικά- χημειοθεραπείες), αν πάσχουν από αιματολογικές διαταραχές ή αν είναι ηλικιωμένοι. Στα παιδιά, η γρίπη μπορεί να προκαλέσει αφυδάτωση ενώ σε εγκυμονούσες μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές για την μητέρα και το κύημα.
Για τον λόγο αυτό όσοι έχουν κάποιον από τους παραπάνω παράγοντες θα πρέπει να ενημερώνουν τον ιατρό τους.
Οι Επιπλοκές της Γρίπης και Η Σημασία της Πρόληψης
Επιπλοκή, μπορεί να εμφανίσουν ακόμα και υγιείς άνθρωποι. Τα συμπτώματα που πρέπει να μας ανησυχήσουν είναι: δυσκολία στην αναπνοή ή γρήγορη αναπνοή, μπλε χρώμα στα χείλη ή στο δέρμα, εξάνθημα, πόνο στο στήθος ή στην κοιλιά, υψηλός πυρετό που δεν υποχωρεί με αντιπυρετικά και διαρκεί μέρες ή επανεμφανίζεται μετά από βελτίωση, έντονη κεφαλαλγία-ζάλη-σύγχυση, αδυναμία λήψης υγρών λόγω εμετών κ.α Όλα τα παραπάνω αποτελούν λόγο άμεσης ειδοποίησης του ιατρού μας.
Όσον αφορά τα ειδικά φάρμακα που υπάρχουν για την αντιμετώπιση της γρίπης, τα αντιϊικά, χορηγούνται μόνο μετά από σύσταση ιατρού σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (1.σε ασθενή με υποκείμενο νόσημα που προδιαθέτει σε αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών 2.όταν ο ιατρός εκτιμήσει ότι σε άτομα χωρίς άλλα νοσήματα υπάρχει κίνδυνος επιπλοκών και 3.σε άτομα που ήρθαν σε επαφή με μολυσμένο άτομο και κινδυνεύουν από επιπλοκές εάν νοσήσουν). Τα φάρμακα αυτά είναι αποτελεσματικά όταν χορηγηθούν νωρίς.
ΔΕΝ υπάρχει κανένας λόγος λήψης αντι-ιικού φαρμάκου σε όλους τους ασθενείς και γενικά δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως θαυματουργά φάρμακα γιατί δεν παρέχουν πλήρη προστασία, όση τουλάχιστον μπορεί να προσφέρει το εμβόλιο της γρίπης.
Είναι φανερό ότι για να προλάβουμε τις επιπλοκές και να χορηγήσουμε όπου χρειάζεται αντιϊικα πρέπει να γίνει έγκαιρη εξέταση από ιατρό σε περίπτωση που έχουμε συμπτώματα.
Ετήσιος Εμβολιασμός
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της εποχικής γρίπης είναι o ετήσιος εμβολιασμός. Το πρώτο εμβόλιο κυκλοφόρησε το 1940 και έκτοτε παράγονται ετησίως ώστε να παρέχουν κάλυψη για νέους τύπους ιών γρίπης σύμφωνα με επιδημιολογικές παρατηρήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ανά τον κόσμο.
Τα εμβόλια της γρίπης περιέχουν τμήματα από ιούς γρίπης και επομένως δεν μπορούν να προκαλέσουν γρίπη. Η αποτελεσματικότητα του εξαρτάται από τον άνθρωπο στον οποίο γίνεται και έχει βρεθεί μάλιστα ότι μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από επιπλοκές της γρίπης κατά 48% σε άτομα >65 ετών.
Ο αυστηρός και ίδιος κάθε χρόνο τρόπος παραγωγής του επί 50 έτη, η χορήγηση εκατοντάδων εκατομμυρίων δόσεων μέχρι σήμερα και οι ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες που μπορεί να προκαλέσει, το καθιστούν απολύτως ασφαλές όταν χορηγείται σύμφωνα με τις ενδείξεις.
Το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Σύμφωνα με το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών ο αντιγριπικός εμβολιασμός συνιστάται σε όλα τα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 6 μηνών (εφόσον το επιθυμούν).
Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όσο πιο πολλοί άνθρωποι εμβολιάζονται, τόσο βελτιώνεται η ανοσία του πληθυσμού (ανοσία αγέλης) με αποτέλεσμα να περιορίζεται η μετάδοση της γρίπης.
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου.
Ευπαθείς Ομάδες και Εμβολιασμός
Eίναι ιδιαιτέρως σημαντικό ο αντιγριπικός εμβολιασμός να εφαρμόζεται σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις καλούμενες ομάδες αυξημένου κινδύνου.
Η Κρίσιμη Σημασία του Αντιγριπικού Εμβολιασμού στις Ευπαθείς Ομάδες
Ο εμβολιασμός των ομάδων αυξημένου κινδύνου, βοηθά στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών από τη γρίπη και στην προστασία της δημόσιας υγείας γενικότερα.
Οι εθνικές και διεθνείς οργανώσεις υγείας συνιστούν τον αντιγριπικό εμβολιασμό ως μια αποτελεσματική πρακτική για την προστασία του ατόμου και της κοινότητας από τη γρίπη και τις επιπλοκές της. Οι ομάδες αυξημένου κινδύνου είναι οι εξής:
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό και λοιποί εργαζόμενοι).
- Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
- Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
- Καρδιακή νόσο με σοβαρές αιμοδυναμικές διαταραχές
- Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη εξαιτίας νοσήματος ή θεραπείας).
- Μεταμόσχευση οργάνων
- Δρεπανοκυτταρική νόσο (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Νευρομυϊκά νοσήματα
- Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας κύησης.
- Λεχωίδες
- Θηλάζουσες
- Άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος(BMI) μεγαλύτερης των 40 kg/m2
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki,ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα, τα οποία διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών από τη γρίπη.
- Οι κλειστοί πληθυσμοί (προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές γυμνασίων λυκείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων ή σχολών, τρόφιμοι και προσωπικό ιδρυμάτων κ.ά.). Στρατεύσιμοι στα κέντρα κατάταξης και ειδικά όσοι κατατάσσονται κατά τους χειμερινούς μήνες (Οκτώβριο –Μάρτιο).
- Επαγγελματίες όπως πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, κτηνίατροι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πουλερικά.
Σημαντικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση του ασθενούς σχετικά με τη διαχείριση του άσθματος και η αναγνώριση των παραγόντων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
Περιπτώσεις Αποφυγής του Αντιγριπικού Εμβολίου
Σε ελάχιστες περιπτώσεις δεν πρέπει να γίνεται το εμβόλιο, όπως σε ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης σε προηγούμενο αντιγριπικό εμβολιασμό ή αλλεργίας σε αυγά, όταν υπάρχει οξεία εμπύρετη νόσος, σε ιστορικό συνδρόμου Guillain–Barré ενώ δεν ενδείκνυται σε παιδιά κάτω των 6 μηνών.
Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γίνεται ετησίως κατά προτίμηση τον Οκτώβριο ή τον Νοέμβριο ή σε περιόδους επιδημίας. Στους ενήλικες αρκεί να γίνεται μόνο ΜΙΑ δόση εμβολίου κάθε χρόνο.
Συνοψίζοντας, είναι φανερό ότι η καλύτερη προστασία από την γρίπη είναι η ενημέρωση από τον ιατρό μας για τον τρόπο πρόληψης των ιώσεων, την έγκαιρη αναγνώριση των επιπλοκών της, τα ατομικά μέτρα προστασίας και πάνω απ΄ όλα ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός.
