Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση των αεραγωγών και μπορεί να είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων των γενετικών παραγόντων, των περιβαλλοντικών εκθέσεων, και των αλλεργικών αντιδράσεων.
Η ιστορία του άσθματος.
Ιστορικά Στοιχεία
Το άσθμα είναι μια νόσος γνωστή από την αρχαιότητα, τα πρώτα δε καταγεγραμμένα συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά του άσθματος υπάρχουν σε Αιγυπτιακό πάπυρο χρονολογούμενο από το 1550 π.Χ. Ο όρος «ασθμαίνω» αναφέρεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα ως το κόψιμο της ανάσας ή το λαχάνιασμα, ενώ ο Ιπποκράτης (460-377 π.Χ.) ήταν εκείνος που εισήγαγε τον όρο “άσθμα” στην ιατρική, στην Ιπποκρατική Συλλογή.
Η πρώτη περιγραφή του άσθματος με την έννοια της νόσου που γνωρίζουμε σήμερα αποδίδεται στον Αρεταίο τον Καππαδόκη, έναν Έλληνα γιατρό που έζησε το 2ο αιώνα μ.Χ
Πόσο συχνό είναι το άσθμα;
Το Άσθμα στην Ελλάδα
Το άσθμα αποτελεί νόσο που προσβάλλει όλους τους λαούς. Υπολογίζεται ότι 300 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν άσθμα παγκοσμίως και ότι εμφανίζεται στο 1-18% του πληθυσμού, αναλόγως την χώρα.
Μελέτες έδειξαν ότι στην Ελλάδα έχει άσθμα το 8,6% του πληθυσμού (9,2% των ενήλικων και 5,9% των παιδιών/έφηβων). Στο χάρτη της γεωγραφικής κατανομή της νόσου, φαίνεται ότι το άσθμα είναι συχνότερο στην Αττική, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη, με μικρότερα ποσοστά να παρατηρούνται στη Βόρεια Ελλάδα και τις νησιωτικές περιοχές της χώρας.
Οι διαφορές αυτές πιθανώς οφείλονται στις κλιματολογικές συνθήκες των διαφόρων περιοχών αλλά και τη διαφορετική έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες και αλλεργιογόνα του περιβάλλοντος.
Κάνει «διακρίσεις» το άσθμα;
Διάσημες Προσωπικότητες & Άσθμα
Φυσικά και όχι!
Από άσθμα πάσχουν πολιτικοί, καλλιτέχνες,αθλητές και μάλιστα επαγγελματίες χωρίς αυτό να τους αποτελεί εμπόδιο στην επιτυχία τους, όπως ο γνωστός ποδοσφαιριστής Ντέιβιντ Μπέκαμ και ο 9 φορές χρυσός ολυμπιονίκης στην κολύμβηση Μαρκ Σπίτς.
Το άσθμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Στην παιδική ηλικία οφείλεται συνήθως σε αλλεργίες. Στους ενήλικες σχετίζεται λιγότερο με τις αλλεργίες και μπορεί να είναι σοβαρότερο ειδικά όταν δεν αντιμετωπίζεται σωστά.
Για ποιο λόγο εμφανίζεται το άσθμα σε κάποιους ανθρώπους;
Κληρονομικότητα, κάπνισμα κ.α.
Η αιτία εμφάνισης του άσθματος είναι άγνωστη. Αυτό πιθανώς οφείλεται στο ότι αναπτύσσεται λόγω συνδυασμού κληρονομικών (γενετική προδιάθεση) αλλά και περιβαλλοντικών παραγόντων.
Χαρακτηριστικά εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά γονέων με άσθμα, μεταξύ αδερφιών και ειδικά μεταξύ διδύμων γεγονός που υποδηλώνει κληρονομικότητα.
Το κάπνισμα τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και μετά τη γέννα επιδρά αρνητικά στην ανάπτυξη των πνευμόνων και μπορεί να οδηγήσει σε άσθμα, ενώ αντίθετα ο μητρικός θηλασμός, η διαβίωση σε αγροτικές περιοχές, η κατανάλωση ακατέργαστου γάλακτος κα. φαίνεται να προστατεύουν από την πιθανότητα εμφάνισης άσθματος.
Τι συμβαίνει όταν έχει κάποιος άσθμα;
Προσβολή Αεραγωγών
Στο άσθμα προσβάλλονται οι βρόγχοι, οι αεραγωγοί που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες. Συγκεκριμένα οι αεραγωγοί φλεγμαίνουν, γίνονται δηλαδή ερυθροί, υπερευαίσθητοι, οιδηματώδεις και επομένως ο αυλός τους στενεύει.
Επιπλέον, μικροί μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς (σαν δακτυλίδια) συσπώνται και οδηγούν σε περαιτέρω στένωση (βρογχόσπασμο), ενώ παράλληλα αυξημένη παραγωγή βλέννης (πτύελα) αποφράσσει τους βρόγχους. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι να υπάρχει δυσκολία τόσο στην είσοδο όσο και στην έξοδο του αέρα από τους πνεύμονες.
Το άσθμα εμφανίζεται με δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), βάρος ή σφίξιμο στο στήθος, συρίττουσα αναπνοή (γατάκια) ενώ συχνά υπάρχει και βήχας.
Ποια είναι τα συμπτώματα του άσθματος; Πότε υποπτευόμαστε ότι κάποιος έχει άσθμα;
Χαρακτηριστικό του άσθματος
Το άσθμα εμφανίζεται με δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), βάρος ή σφίξιμο στο στήθος, συρίττουσα αναπνοή (γατάκια) ενώ συχνά υπάρχει και βήχας.
Χαρακτηριστικό του άσθματος είναι ότι τα συμπτώματα αυτά μεταβάλλονται στον χρόνο. Μπορεί, δηλαδή, να είναι εντονότερα αργά το βράδυ ή νωρίς το πρωί, να παρουσιάζουν διακυμάνσεις από μέρα σε μέρα, με τις εποχές του χρόνου και μετά από την έκθεση σε κάποιον εκλυτικό παράγοντα (πχ σκόνη, γύρη λουλουδιών, καπνός τσιγάρου, έντονες οσμές, σωματική άσκηση, έντονο γέλιο, stress, ερεθιστικοί παράγοντες στην εργασία, τροφές, υγρασία και μεταβολές καιρικών συνθηκών κτλ.).
Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινώνονται με τις αναπνευστικές λοιμώξεις ενώ χαρακτηριστικά βελτιώνονται αυτόματα ή μετά από θεραπεία.
Πως γίνεται η διάγνωση του άσθματος;
Η διάγνωση του άσθματος δεν είναι πάντα εμφανής καθώς τα συμπτώματα εμφανίζονται σε διαφορετικό βαθμό σε κάθε ασθενή, μεταβάλλονται στον χρόνο και μερικές φορές είναι ήπια.
Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίος ο έλεγχος από πνευμονολόγο, ο οποίος θα θέσει την διάγνωση λαμβάνοντας υπόψη έναν συνδυασμό παραγόντων όπως το ιστορικό του ασθενή, την κλινική εξέταση, και τα αποτελέσματα εξειδικευμένων διαγνωστικών μεθόδων με κύρια την σπιρομέτρηση, την μέτρηση του εκπνεόμενου ΝΟ, και την ταλαντωσιμετρία.
Σπιρομέτρηση
Η σπιρομέτρηση είναι μία εύκολη για τον ασθενή εξέταση με την οποία μετράμε την ταχύτητα και την ποσότητα του αέρα που διέρχεται από τους βρόγχους κατά τη διάρκεια μιας έντονης αναπνοής.
Είναι μια απολύτως αναγκαία και αναντικατάστατη εξέταση που πρέπει να κάνουν όλοι οι ασθενείς (παιδιά και ενήλικες) που έχουν συμπτώματα από το αναπνευστικό.
Οι μετρήσεις που παίρνουμε είναι απολύτως απαραίτητες για να διαγνώσουμε τον βαθμό της απόφραξης των βρόγχων μας που συμβαίνει στο άσθμα, να παρακολουθήσουμε την βελτίωση μετά την λήψη της θεραπείας αλλά και να αναγνωρίσουμε έγκαιρα τις παροξύνσεις που μπορεί να συμβούν.
Τα σύγχρονα σπιρόμετρα διαθέτουν κατάλληλο λογισμικό που καθιστούν την σπιρομέτρηση ευχάριστη σαν παιχνίδι ακόμη και σε μικρά παιδιά, γεγονός ιδιαίτερα χρήσιμο για τη διάγνωση και τη θεραπεία του άσθματος στους μικρούς μας φίλους.
Εκπνεόμενο Μονοξείδιο του Αζώτου (ΝΟ)
Το εκπνεόμενο μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ) είναι μία επίσης εύκολη εξέταση για τα παιδιά και τους ενήλικες η οποία γίνεται με μια απλή αλλά αργή και σταθερή εκπνοή.
Το μονοξείδιο του αζώτου είναι ένα αέριο που παράγεται μέσα στον πνεύμονα μας από τα κύτταρα της αλλεργικής αντίδρασης, κυρίως από τα ηωσινόφιλα.
Η μέτρηση του γίνεται με υπερσύγχρονες συσκευές που εφευρέθηκαν τα τελευταία χρόνια. Μετρώντας το ΝΟ έχουμε μια άμεση εκτίμηση του βαθμού της αλλεργικής φλεγμονής μέσα στους βρόγχους.
Πρόκειται για μια εξαιρετική μέτρηση που μας βοηθά στην διάγνωση του άσθματος αλλά κυρίως στην επιλογή της σωστής θεραπείας και την ρύθμιση της δόσης της σε βάθος χρόνου
Ταλαντωσιμετρία
Η ταλαντωσιμετρία είναι επίσης μια χρήσιμη και τελευταίας τεχνολογίας εξέταση με την οποία μετράμε σε βάθος την λειτουργία των πνευμόνων.
Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε μικρά παιδιά που δεν μπορούν να συνεργαστούν στην σπιρομέτρηση αλλά και ως επιπρόσθετη της σπιρομέτρησης εξέταση σε ενήλικες.
Και αυτό γιατί κατά την ταλαντωσιμετρία μετράμε τα ηχητικά σήματα που δημιουργούνται κατά την ήρεμη αναπνοή σε διάφορες συχνότητες αποκτώντας πληροφορίες που δεν μπορεί να μας δώσει καμία άλλη εξέταση.
Με την μέτρηση των ηχητικών σημάτων το ταλαντωσίμετρο υπολογίζει σημαντικές παραμέτρους με κύρια την αντίσταση των αεροφόρων οδών που βρίσκεται αυξημένη στο άσθμα.
Πολλές φορές μάλιστα είναι πιο ευαίσθητη μέθοδος συγκριτικά με την σπιρομέτρηση. Η εξέταση αυτή είναι πολύ εύκολη για τον ασθενή και τα παιδιά γιατί δεν απαιτεί καμία προσπάθεια (ήρεμη αναπνοή).
Θεραπεύεται το άσθμα;
Μέχρι σήμερα, δεν έχει βρεθεί θεραπεία που να εξασφαλίζει ότι το άσθμα δεν θα εμφανιστεί ποτέ σε έναν συγκεκριμένο ασθενή. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές που μπορούν να επιτύχουν πλήρη εξάλειψη των συμπτωμάτων και να αρθρώσουν οποιονδήποτε περιορισμό προκαλεί το άσθμα στον ασθενή, επιτρέποντάς του να οδηγήσει μια φυσιολογική ζωή.
Άφθονες θεραπευτικές επιλογές
Ο στόχος της αγωγής είναι η διαχείριση και ο έλεγχος των συμπτωμάτων, προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής για τον ασθενή. Η πρόληψη των επιπλοκών και η διατήρηση της λειτουργικότητας των πνευμόνων είναι επίσης σημαντικοί στόχοι.
Άφθονες θεραπευτικές επιλογές που επιτυγχάνουν πλήρη εξαφάνιση των συμπτωμάτων και άρση του οποιουδήποτε περιορισμού που πιθανώς να προκαλούσε το άσθμα στον ασθενή μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή να αποκτήσει μία απολύτως φυσιολογική ζωή.
Όταν επιτευχθεί ο στόχος αυτός η πιθανότητα το άσθμα να μην εμφανιστεί για πολλά έτη (ακόμη και ποτέ ξανά) είναι πολλή μεγάλη για την συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών.
Αντίθετα, εφόσον δεν λαμβάνεται η κατάλληλη θεραπεία, μπορεί με την πάροδο του χρόνου να συμβούν μόνιμες αλλοιώσεις στους βρόγχους που εμποδίζουν την πλήρη διάνοιξη τους με αποτέλεσμα τα συμπτώματα να γίνουν μόνιμα και το άσθμα να εμφανίζεται πιο συχνά ή συνεχώς.
Σημαντικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση του ασθενούς σχετικά με τη διαχείριση του άσθματος και η αναγνώριση των παραγόντων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
Ποια είναι η αντιμετώπιση του άσθματος;
Σύγχρονες Θεραπευτικές Προσεγγίσεις
Το άσθμα αντιμετωπίζεται με την αποφυγή από τον ασθενή των παραγόντων που επιδεινώνουν το άσθμα του και με την λήψη θεραπείας από τον πνευμονολόγο του.
Ο ασθματικός πρέπει να αποφεύγει να έρχεται σε επαφή με ότι τον χειροτερεύει πχ την σκόνη, τον καπνό του τσιγάρου (επομένως να μην καπνίζει και να αποφεύγει την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα) και οτιδήποτε στο οποίο είναι αλλεργικός.
Για την αναγνώριση πιθανής αλλεργίας πρέπει να γίνονται αλλεργικές δερματικές δοκιμασίες (πχ δια νυγμού ή αίματος) σε κάθε ασθματικό. Επίσης όσοι πάσχουν από άσθμα πρέπει να εμβολιάζονται με το αντιπνευμονιοκοκκικό εμβόλιο (σύμφωνα με την οδηγία του πνευμονολόγου τους) και κάθε φθινόπωρο με το αντιγριπικό εμβόλιο καθώς οι λοιμώξεις αποτελούν συχνή αιτία επιδείνωσης του άσθματος.
Φάρμακα και Αντιμετώπιση του Άσθματος
Η αντιμετώπιση του άσθματος συχνά περιλαμβάνει τη χρήση φαρμάκων που είναι σχεδιασμένα για την ανακούφιση των συμπτωμάτων και την πρόληψη των επεισοδίων.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στο άσθμα είναι εξαιρετικά απλά στη χρήση, ασφαλή και αποτελεσματικά. Συνήθως χορηγούνται με την μορφή εισπνοών ή δισκίων ενώ τα τελευταία χρόνια υπάρχουν και ενέσιμες θεραπείες για πιο σπάνιες και σοβαρές περιπτώσεις.
Τα φάρμακα για το άσθμα διακρίνονται σε 2 κατηγορίες:
Ρυθμιστικά Φάρμακα
Τα ρυθμιστικά φάρμακα, δηλαδή αυτά που αντιμετωπίζουν την αιτία του άσθματος, δηλαδή την φλεγμονή στους βρόγχους. Είναι φάρμακα που πρέπει να χρησιμοποιούνται καθημερινά και μακροχρόνια και, εφόσον είναι δυνατόν, να διακόπτονται σταδιακά μετά από πλήρη έλεγχο του άσθματος και μόνο μετά από σύσταση πνευμονολόγου.
Τέτοια είναι τα εισπνεόμενα στεροειδή, οι τροποποιητές λευκοτριενίων (πχ δισκία μοντελουκάστης) και για το σοβαρό άσθμα «βιολογικοί παράγοντες όπως οι ενέσιμες anti-IgE (Xolair) και anti-IL5 (Nucala), anti-L5R (Fasenra).
Οι ασθματικοί και οι γονείς των παιδιών που πάσχουν από άσθμα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι τα εισπνεόμενα στεροειδή (κορτιζόνη) αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας του άσθματος (αλλεργικού ή μη) και είναι ασφαλέστατα ακόμη και σε μικρά παιδιά ή σε εγκύους. Και αυτό γιατί απλά έχουν κατεξοχήν τοπική δράση μέσα στους βρόγχους.
Όταν λαμβάνονται στη σωστή δοσολογία έχουν σπανιότατα παρενέργειες οι οποίες, μάλιστα, είναι ασήμαντες συγκριτικά με την φυσιολογική – χωρίς συμπτώματα και κρίσεις – ζωή που προσφέρουν.
Ανακουφιστικά Φάρμακα
Τα ανακουφιστικά φάρμακα, δηλαδή αυτά που προκαλούν ταχεία και συχνά εντυπωσιακή υποχώρηση συμπτωμάτων μέσω άρσης του βρογχόσπασμου.
Τέτοιο είναι το εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικό βραχείας δράσης σαλβουταμόλη (πχ Aerolin) αλλά και το μακράς δράσης βρογχοδιασταλτικό φορμοτερόλη το οποίο όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με εισπνεόμενο στεροειδές παρέχει ταυτόχρονα ανακούφιση και ρύθμιση του άσθματος.
Η συχνή χρήση του Aerolin δεν έχει καμία επίδραση στην ρύθμιση του άσθματος, και όταν αυτή συμβαίνει θα πρέπει να ενημερώνεται ο πνευμονολόγος του ασθενούς.
Θα παίρνω φάρμακα σε όλη μου τη ζωή;
Η ανάγκη για φαρμακευτική αγωγή για το άσθμα εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα συμπτώματα του ασθενούς, τις πιθανές παροξύνσεις. την λειτουργία των πνευμόνων του (όπως μετράται με ειδικές εξετάσεις από τον πνευμονολόγο), αλλά και τις ατομικές ανάγκες του.
Το Άσθμα Είναι μια Μεταβαλλόμενη Νόσος
Το άσθμα δεν είναι μια ομοιογενής και σταθερή νόσος αλλά η βαρύτητά του κυμαίνεται ανάλογα με τον ασθενή από πολύ ήπιο έως πολύ σοβαρό.
Επιπλέον, το άσθμα είναι μια μεταβαλλόμενη νόσος και κάθε ασθενής μπορεί να έχει περιόδους απολύτου ελέγχου του άσθματός του καθώς και περιόδους παροξύνσεων. Για το λόγο αυτό, η αντιμετώπιση και η θεραπεία δεν μπορεί να είναι η ίδια για όλους τους ασθενείς, ούτε καν η ίδια για ένα συγκεκριμένο ασθενή στη πορεία του χρόνου.
Η αγωγή πρέπει να μεταβάλλεται και να προσαρμόζεται στις ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενούς, την συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του και της νόσου του, όπως συμβαίνει άλλωστε με τα περισσότερα νοσήματα (υπέρταση, διαβήτης κ.α).
Συχνότερα λοιπόν, αφού ρυθμιστεί το άσθμα, σταματάμε σταδιακά τη θεραπεία και ο ασθενής παραμένει ασυμπτωματικός για πολύ μεγάλα χρονικά διαστήματα ή και για την υπόλοιπη του ζωή!
Μπορεί το άσθμα μου ξαφνικά να χειροτερέψει;
Ναι μπορεί, και αυτό ονομάζεται παρόξυνση.
Οι παροξύνσεις (κρίσεις) του άσθματος συμβαίνουν, όπως αναφέραμε, μετά από λοιμώξεις ή ερεθιστικούς παράγοντες, εμφανίζονται ως επίμονος βήχας, συριγμός και σφίξιμο στο στήθος που δεν περνάνε ή οδηγούν σε συχνή χρήση ανακουφιστικού φαρμάκου. Όταν ο ασθενής με άσθμα βιώσει αλλαγή στα συμπτώματα του άσθματος του πρέπει να εξετάζεται από τον θεράποντα πνευμονολόγο του.
Η ανάγκη αυτή γίνεται επιτακτική όταν η δύσπνοια είναι τόσο έντονη και υπάρχει δυσκολία στην ομιλία, ξύπνημα από τον ύπνο, δυσκολία στο περπάτημα, μπλε χρωματισμό στα χείλη ή τα δάκτυλα, έντονο και γρήγορο χτύπημα της καρδιάς και μη βελτίωση μετά από εισπνοές με το ανακουφιστικό φάρμακο.
Η παρόξυνση είναι μια κατάσταση όπου τα συμπτώματα του άσθματος επιδεινώνονται ξαφνικά και δραματικά. Μπορεί να προκληθεί από ποικίλους παράγοντες, όπως ορισμένες παθολογίες, εκθέσεις σε αλλεργιογόνα, έκθεση σε ερεθιστικά όπως το καπνό τσιγάρου, ή ακόμα και η άσκηση.
Μου είπαν ότι έχω άσθμα και αυτό με τρομάζει.
Η διάγνωση του άσθματος στενοχωρεί και τρομάζει πολλούς ανθρώπους, όταν δεν είναι καλά πληροφορημένοι, καθώς νομίζουν ότι θα υποφέρουν σε όλη τους τη ζωή. Ο ασθματικός πρακτικά είναι εντελώς καλά με την κατάλληλη αγωγή.
Αντιμετώπιση της Διάγνωσης του Άσθματος
Το γεγονός ότι ο ασθματικός ασθενής έχει αυξημένη ευαισθησία στους βρόγχους και μπορεί να αισθανθεί δύσπνοια δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να έχει εντελώς φυσιολογική ζωή. Μπορούμε εδώ να φέρουμε ένα παράδειγμα.
Τα μικρά παιδιά έχουν μια αυξημένη ευαισθησία στον ήλιο. Τα προστατεύουμε με καπέλο και αντηλιακό και δεν καίγονται. Παρόμοια προφυλάσσουμε τους ασθματικούς με τα κατάλληλα φάρμακα, έτσι ώστε το άσθμα να ελέγχεται πλήρως.
Ο ασθενής πρέπει να καταλάβει ότι πάσχει από μια χρόνια νόσο, να μάθει να ζει με αυτή και να συνειδητοποιήσει ότι στην συντριπτική πλειοψηφία τους οι ασθενείς έχουν φυσιολογική ζωή λαμβάνοντας πολύ «απλά» και αποτελεσματικά φάρμακα.
Τέλος, ακολουθώντας τις οδηγίες του πνευμονολόγου τους, αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα το άσθμα τους να μείνει «ανενεργό» για πολλά έτη και να μην λαμβάνουν καθόλου θεραπεία.
Άσθμα και εγκυμοσύνη.
Συνέπειες και Προσοχή
Το άσθμα είναι ένα από τα πιο κοινά νοσήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη. Οι μελέτες δείχνουν πως περίπου 0,5 έως 4% των κυήσεων επιπλέκονται από άσθμα. Κατά την εγκυμοσύνη, περίπου στο 1/3 των γυναικών το άσθμα επιδεινώνεται, στο 1/3 βελτιώνεται και στο 1/3 η βαρύτητά του παραμένει αμετάβλητη.
Όταν μία έγκυος έχει άσθμα και δεν λαμβάνει επαρκή θεραπεία μπορεί να εμφανιστούν δυσμενή συμβάντα για την ίδια και για το μωρό της, όπως πχ θάνατος του εμβρύου, πρόωρη διακοπή της κύησης, υπερτασικές διαταραχές ή διαβήτης της κύησης, αιμορραγία πριν και μετά τον τοκετό κα. Γι’ αυτούς τους λόγους, οι κυοφορούσες γυναίκες με άσθμα χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία.
Μια έγκυος γυναίκα με άσθμα πρέπει να παρακολουθείται παράλληλα από τον πνευμονολόγο της, σε συνεργασία με τον γυναικολόγο που της παρέχει τη μαιευτική φροντίδα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις μέτριου-σοβαρού άσθματος ή σε εγκυμοσύνη που εμφανίζει επιπλοκές. Εάν είσαι έγκυος και έχεις άσθμα πρέπει να συμβουλεύεσαι τακτικά το γιατρό σου από την αρχή και σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Στόχοι της αντιμετώπισης του άσθματος κατά την εγκυμοσύνη είναι, χορηγώντας την ελάχιστη δυνατή θεραπεία, η έγκυος να μην έχει συμπτώματα, να μπορεί να διατηρεί φυσιολογικά επίπεδα δραστηριότητας και να έχει καλή σπιρομέτρηση ώστε με ασφάλεια να φέρει στον κόσμο ένα υγιές παιδί.
Η θεραπεία του άσθματος στην εγκυμοσύνη δεν διαφέρει σημαντικά από εκείνη εκτός εγκυμοσύνης.
Τα περισσότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του άσθματος, ιδιαίτερα τα εισπνεόμενα, είναι ασφαλή στην εγκυμοσύνη και δεν θα πρέπει να διακόπτονται από την έγκυο, γιατί με το σωστό έλεγχο του άσθματος διασφαλίζεται η υγεία του εμβρύου και της μητέρας.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό κατά την εγκυμοσύνη να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να αποφεύγονται οι εκλυτικοί-ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον.
Άσθμα και παιδιά.
Άσθμα στα Παιδιά: Οδηγός για Γονείς
Στα παιδιά το άσθμα εκδηλώνεται με συμπτώματα όμοια με τους ενήλικες (βήχας, συριγμός, δύσπνοια, βάρος στο στήθος) που γίνονται εντονότερα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, της γυμναστικής ή στο έντονο γέλιο.
Πολλές φορές μάλιστα χρειάζεται προσοχή καθώς ένα παιδί με αδιάγνωστο ή αρρύθμιστο άσθμα μπορεί να μειώσει την φυσική του δραστηριότητα και με τρόπο που μπορεί να διαφύγει της προσοχής των γονέων του.
Στα παιδιά κάτω των 5 ετών, όπου οι ιογενείς λοιμώξεις είναι συχνές η διάγνωση του άσθματος είναι δυσκολότερη.
Στα παιδιά αυτά το άσθμα πιθανώς υπάρχει όταν τα συμπτώματα επιμένουν πάνω από 10 ημέρες μετά από μια ιογενή λοίμωξη, όταν το παιδί έχει συχνά επεισόδια κάθε έτος, όταν υπάρχει επιδείνωση τη διάρκεια της νύκτας, στο γέλιο, το παιχνίδι και όταν στην οικογένεια (γονείς –αδέρφια) υπάρχει ιστορικό ατοπίας (αλλεργίας) ή άσθματος.
Διαχείριση και τη Φροντίδα
Η διάγνωση του άσθματος στα παιδιά γίνεται βάσει του ιστορικού, της κλινικής εξέτασης, της σπιρομέτρησης (τα παιδιά μπορούν να εκτελέσουν σωστά τη σπιρομέτρηση συνήθως μετά τα 4-5 έτη) και του εκπνεόμενου NO.
Νεότερες δοκιμασίες όπως η ταλαντωσιμετρία ή η μέτρηση των αντιστάσεων (δοκιμασίες που γίνονται με απλές αναπνοές) δίδουν σημαντικές πληροφορίες ιδίως όταν το παιδί δεν μπορεί να συνεργασθεί για την σπιρομέτρηση. Όταν τα συμπτώματα δεν είναι σαφή χρειάζεται, μερικές φορές, να χορηγήσουμε δοκιμαστική θεραπεία για 2-3 μήνες και να εκτιμήσουμε εάν υπάρχει βελτίωση των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της χορήγησης της.
Η θεραπεία του άσθματος στα παιδιά γίνεται με όμοια φάρμακα με τους ενήλικές αλλά με διαφορετικές δόσεις και με χρήση ειδικών αεροθαλάμων ανάλογα με την ηλικία.
Συχνά για τον υπολογισμό της μικρότερης δυνατής δόσης φαρμάκων χρησιμοποιούμε και τα αποτελέσματα από τις νεότερες εξετάσεις (Εκπνεόμενο ΝΟ και ταλαντωσιμετρία). Η σωστή λήψη της είναι σημαντική ώστε το παιδί να μην διατρέχει κίνδυνο σοβαρών παροξύνσεων και για να ζει μια φυσιολογική ζωή χωρίς περιορισμούς γεγονός που μπορεί να έχει δυσμενή δράση στην σωματική και κοινωνική του ανάπτυξη.
Για την έγκαιρη διάγνωση και τη σωστή αντιμετώπιση του άσθματος πρέπει να υπάρχει συνεχής συνεργασία με τον/την παιδίατρο του μικρού ασθενούς.
Ευχαριστώ για την πολύτιμη συνεισφορά τους στην σύνταξη του κειμένου την κα. Μίνα Γκάγκα (Υφυπουργός Υγείας – τ. Διευθύντρια 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Σωτηρία – και τον κ.Ελευθέριο Ζέρβα (Διευθυντή 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Σωτηρία).
